دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال چیست؟ آپدیت ۲۰۲۰

دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال عبارت جذابی است مخصوصا برای جوانهای عاشق تکنولوژی که به دنبال کارهای به روز و پر از ماجراجویی هستند. متاسفانه این رشته در دانشگاههای ایران نیست و صرفا در موسسات و آموزشگاههای آزاد ارائه می‌شود. در هر صورت آنقدر موضوع کاربردی و آینده داری است که به جرات می‌توانم بگویم تقریبا همه افراد از عادی گرفته تا متخصصین به نوعی، کم یا زیاد با آن سروکار خواهند داشت.

تفاوت بازاریابی مدرن با بازاریابی سنتی

اگر بخواهم ساده بگویم در بازاریابی سنتی تمام تمرکز بازاریابان روی فروش کالاها و خدمات بود اما رفته رفته این نگاه تغییر کرد و رفتند به سمت تمرکز بر ایجاد یک ارتباط دو طرفه و بلند مدت که هم به اندازه کافی سودآور است و هم به رضایت دو طرف ختم می‌شود. در مدتی که این نگرش داشت جا می افتاد، رشد سریع تکنولوژی دیجیتال هم باعث شد تا بازاریابها برای ایجاد ارتباط بهتر از ابزارهای دیجیتالی استفاده کنند. آنقدر این  ابزارها در ایجاد ارتباط خوب بودند و رایج شدند که اصطلاح بازاریابی دیجیتال به وجود آمد. امروزه می‌بینیم که به جای بازاریابی مدرن از بازاریابی دیجیتال استفاده می‌کنند هر چند که به لحاظ مفهومی صحیح نیست.

بازاریابی دیجیتال چیست؟

بازاریابی دیجیتال یعنی استفاده از ابزارهای دیجیتال مثل اینترنت، تلویزیون، پیامک، موتورهای جستجو، رسانه‌های اجتماعی و … برای ارتباط با مشتری. بازاریابی دیجیتال دنیای جدید بازاریابی است و هیچ بازاریابی نمی‌تواند بدون کسب مهارتهای این حوزه به کار با روش های سنتی ادامه دهد. در مورد اهمیت این شاخه از بازاریابی زیاد می‌شنوید اما میتوانم در یک جمله بگویم این رشته مهم است به خاطر این که امروزه تقریبا همه مشتریان شما با تکنولوژی دیجیتال سروکار دارند! دیگر حتی مدیرانی که دلبسته بازاریابی سنتی بودند و در برابر استفاده از تکنولوژی مقاومت می‌کردند الان چاره‌ای جز ورود به این حوزه ندارند.

در کمپین‌های بازاریابی دیجیتال فقط از کانال‌های دیجیتال استفاده می‌شود که باعث شده کنترل، ابزارها و اطلاعات بهتر و بیشتری برای آنالیز بازدهی کمپین داشته باشیم. این بزرگترین مزیتی است که در بازاریابی نوین با استفاده از ابزارهای دیجیتالی نسبت به بازاریابی سنتی داریم. در بازاریابی سنتی برای اینکه بدانید کدام هزینه مشتری را جذب کرده در بهترین حالت از مخاطب می‌پرسیدید که از چه طریقی با شما آشنا شده، اما در بازاریابی دیجیتال با داده ها و اطلاعات دقیقی که از رفتار مشتری به دست می‌آورید چیزهایی را متوجه می‌شوید که خود مشتری هم نمی‌داند.

تفاوت بازاریابی دیجیتال با بازاریابی آنلاین

بازاریابی دیجیتال مفهوم بسیار گسترده تری نسبت به بازاریابی آنلاین دارد. بازاریابی آنلاین یا همان بازاریابی اینترنتی یک بخش کوچک از بازاریابی دیجیتال است و به صورت کلی زیرمجموعه آن به حساب می‌آید. وقتی صحبت از بازاریابی دیجیتال می‌کنیم منظورمان استفاده از تکنولوژی در بازاریابی است. حالا این تکنولوژی می‌تواند با اینترنت باشد مثل وب سایت و شبکه‌های اجتماعی یا بدون اینترنت مثل تماس تلفنی، بازی ویدیویی، اپلیکیشن ها، پیامک، تلویزیون، ویدیو، پادکست و … . در بازاریابی آنلاین با اینترنت کار دارید پس می‌شود گفت که بازاریابی آنلاین می‌تواند بازاریابی دیجیتال باشد اما برعکس آن همیشه درست نیست.

چالش های بازاریابی دیجیتال

بازاریابی دیجیتال هم چالش های خاص خود را دارد. کانال هایی که برای بازاریابی دیجیتال استفاده می‌شوند به سرعت بیشتر می‌شوند و بازاریابها باید هم خودشان نحوه استفاده از آنها را یاد بگیرند و هم اینکه دقیقا بدانند مردم چطور از این ابزارها استفاده می‌کنند. روش های تبلیغاتی در فضای دیجیتال هم تغییر کرده و مردم چندان از تبلیغات مستقیم و بنرهای تبلیغاتی خوششان نمی‌آید، به همین خاطر باید از روشهای غیر مستقیم استفاده کرد یعنی طوری که مخاطب فکر کند با خواست خود وارد صفحه‌ای شما شده و یا محصولی را می‌بیند (بازاریابی درونگرا). در این میان بعضی شرکتها با جمع آوری اطلاعات مخاطبان و نحوه رفتارشان در فضای آنلاین برای منافع خود از آنها سوء استفاده می‌کنند و به نوعی دست به بازاریابی سیاه یا غیر اخلاقی می‌زنند و اعتماد مخاطبان را به این فضا از بین می‌برند.

کانالهای بازاریابی دیجیتال به ترتیب اولویت

کاملا واضح است بودجه بازاریابی شما هر قدر که باشد می‌خواهید در کمترین مدت بیشترین بازدهی را به دست بیاورید به خاطر این دنبال کانالی می‌گردید که بیشترین بازدهی یا ROI را داشته باشد. من پایینتر ۵ مورد از مهمترین کانال هایی که امسال مطرح است را برای شروع کار پیشنهاد می‌کنم اما توجه داشته باشید که شرایط مثل قبل نیست و همه چیز زود تغییر می‌کند، دیگر اینکه شاید یک کانال برای کسب و کار دیگران مناسب باشد اما برای شما نه.

۱- بازاریابی سایت

خیلی ها می‌پرسند که آیا با پیشرفت شبکه ها اجتماعی سایت لازم است؟ جواب: سایت مرکز فرماندهی شماست. با سایت می توانید همه کانالهای بازاریابی خود را به هم مرتبط کرده و از هم افزایی آنها قدرت فوق العاده ای برای بازاریابی کسب و کارتان ایجاد کنید. دیگر اینکه نسبت به سایر کانالها اختیار بیشتری دارید و نگران از دست دادن حساب کاربری آن یا کوچ کردن مخاطبان به شبکه های دیگر نخواهید بود. ناگفته نماند اگر می‌خواهید بازاریابی دیجیتال را حرفه‌ای و علمی یاد بگیرید داشتن سایت فرصتهای یادگیری زیادی را برایتان ایجاد خواهد کرد.

۲-بازاریابی محتوا و seo

در بازاریابی محتوا با تولید انواع مختلف اطلاعات جالب سعی می‌کنیم کاربران دنیای دیجیتال را به خود جذب کرده و مشتریهایمان را افزایش دهیم. بازاریابی محتوا دارای استراتژی‌های زیادی است که شامل استفاده از: بلاگ‌ها، اینفوگرافیک‌ها، مقاله‌های تبلیغاتی، کتاب‌های الکترونیکی، اسلاید‌شو‌ها، ویدیو‌ها، انتشار اخبار، محتوای رسانه‌های اجتماعی، مطالعات موردی و … است. امروزه اکثر کسب و کارهای اینترنتی با یک فرم و قالب کار می‌کنند که اغلب از طریق وبلاگ یا حسابهای رسانه اجتماعی است. اما این روند کم کم به سمت استفاده از ویدئو مخصوصا پخش زنده حرکت می‌کند.

محتوا اگر دیده نشود هیچ ارزشی برای کسب و کار ما ایجاد نخواهد کرد. خوب می‌دانید که در فضای وب حسابی به موتورهای جستجو وابسته هستیم. مثل موتور جستجوگر گوگل، بینگ و … موتور جستجوگر شبکه های اجتماعی مثل فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب و …. به خاطر همین محتوا باید برای موتورهای جستجو مناسب سازی شود. این موضوع هم دقیقا کاری است که در seo انجام می‌دهیم. پس می‌توان گفت برنامه ریزی و تولید محتوا بدون سئو بی معناست و این دو حسابی به هم وابسته‌اند.

۳- تبلیغات کلیکی، ppc یا pay per click

در این نوع از تبلیغات به راحتی می‌توانید هزینه و سود کمپین تبلیغاتی را حساب کنید. چون تنها بر مبنای تعداد کلیک هایی که روی تبلیغات شما می‌شود هزینه پرداخت می کنید. در قسمت قبل درباره seo گفتیم. می‌توان گفت  seo پایه و اساس تبلیغات کلیکی است. مثلا وقتی محتوای صفحه محصول روی کلید واژه درستی برای موتورهای جستجو بهینه شده باشد کار نمایش این تبلیغ و جذب مخاطبان بسیار راحتتر انجام می‌شود یعنی کمپین تبلیغاتی شما نرخ تبدیل بالاتری خواهد داشت. توجه داشته باشید که این یکپارچگی بین تبلیغات کلیکی و سئو روز به روز دارد بیشتر و مهمتر می‌شود. 

در حال حاضر قویترین تبلیغات کلیکی روی سرویس های گوگل، فیسبوک و اینستاگرام انجام می‌شوند اما به دلیل تحریم ها و عدم استقبال ایرانیها از فیسبوک فعلا تبلیغات گوگل بیشتر توصیه می‌شود. برای تبلیغ در گوگل از Google Ads استفاده کنید. برای راه‌اندازی کمپین تبلیغاتی در اینستاگرام هم یک اکانت تبلیغاتی فیسبوک لازم دارید. تبلیغات اینستاگرام با Ads Manager اینستاگرام یا Power Editor فیسبوک مدیریت می‌شود.

۴- شبکه های اجتماعی

در مورد این ابزار بازاریابی میتوانم بگویم که روز به روز نقش پررنگتری در بازاریابی پیدا می‌کنند. چند اتفاق مهم دارد می‌افتد. اول این که روز به روز میزان فروش از طریق شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام بیشتر می‌شود و البته امکانات این شبکه هم برای راحتتر شدن خرید  و فروش افزایش می‌یابد.

دوم این که کلا سلیقه مخاطبان اینترنت دارد به سمت دیدن ویدئو و شنیدن صوت حرکت می‌کند، آن هم ویدئوهایی که صادقانه تهیه شده‌اند و واقعیت زندگی فرد را نشان می‌دهند. هر قدر طبیعیتر برخورد کرده و پشت صحنه و واقعیت خود را بیشتر ارائه کنید یعنی با مخاطب راحتتر باشید بیشتر شما را می‌پذیرد و بهتر نتیجه می‌گیرید.

۵- ایمیل مارکتینگ

در بازاریابی ایمیلی اول کسانی را که ممکن است مشتری شما شوند شناسایی کرده و با کلی زحمت و تلاش یک لیست ایمیل می‌سازیم و ایمیلها را تقسیم بندی می‌کنیم. در ادامه هم با ارسال محتوای ارزشمند در طول زمان این اعتماد را حفظ کرده و وفاداریشان را بدست می‌آوریم. کمپین ایمیلی موفق می‌تواند باعث مشارکت مشتریان در کسب و کار و افزایش فروش برند شما شود. از مزایای بزرگ بازاریابی ایمیلی این است که مردم هنوز از ایمیل به صورت گسترده‌ استفاده می‌کنند و این بازاریابی ایمیلی را به ابزاری عالی برای ارتباط هدفمند با مشتریان تبدیل کرده است.

در واقع ما لیست ایمیل را برای این می‌خواهیم که بتوانیم با ایجاد ترافیک موثر یک سری برنامه های درآمدزایی را پیاده کنیم. قرار است با این ابزار توجه مخاطب را به چیزی که می‌خواهیم جلب کنیم، بعد کم کم این توجه را به تقاضا تبدیل کنیم، یعنی پول!

۶- بازاریابی دهان به دهان

در سایر روشهای بازاریابی، بازاریاب با مشتری صحبت می‌کند، اما در بازاریابی دهان به دهان این مشتری است که جای بازاریاب را می‌گیرد و با مشتریان دیگر صحبت می‌کند. عملاً مشتری محصول و کسب و کار شما را به مشتریان دیگر توصیه می‌کند. در این نوع از بازاریابی باید به مردم دلیل یا سوژه‌ای بدهید که درباره شما یا محصول‌تان صحبت کنند و دیگر این که جریان گفتگو را تا حد ممکن ساده و روان کنید.

از وقتی که نقل قول بوده، بازاریابی دهان به دهان هم بوده، ولی چیزی که امروزه کاربرد آن را بیشتر می‌کند این است که ما راه کنترل آن را یاد گرفته‌ایم و می‌توانیم بر مسیر آن تأثیر‌گذار باشیم. امروزه می‌توانیم با کسانی که می‌خواهند درباره ما صحبت کنند همکاری کنیم و کمک کنیم که نظراتشان به گوش بقیه برسد. می‌توانیم تریبونی فراهم کنیم که مردم بیشتری بتوانند سخنان دوستداران‌ ما را بشنوند. با کمک اینترنت می‌توانیم مکالمه‌های جاری را به گوش شنوندگان بیشتری برسانیم و حتی این گفتگوها را بررسی و تعقیب کنیم. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می کنم مقاله بازاریابی دهان به دهان را در رهسو بخوانید.

نکته مهم: روز به روز نقش تبلیغات مستقیم در بازاریابی کمرنگ تر شده و تبلیغات غیر مستقیم از طریق بازاریابی دهان به دهان پررنگتر می‌شود. این نوع از بازاریابی با سایر روش ها مثل بازاریابی محتوا، بازاریابی موتورهای جستجو و شبکه های اجتماعی در هم تنیده شده. فقط باید توجه داشته باشیم که مراحل بازاریابی دهان به دهان را کاملا علمی و دقیق پیاده کنیم. این مراحل در مقاله ای که اشاره کردم آمده است.

وظایف یک کارشناس دیجیتال مارکتینگ

در هر حوزه ای یک سری نقش ها وجود دارند که فارغ از بزرگی یا کوچکی کسب و کار شما باید انجام شوند. فرقی نمی‌کند یک نفر باشید یا برای هر نقشی نیروی خاص داشته باشید، در هر صورت همه نقشها باید به درستی انجام شوند. در ادامه به چند مورد از نقشهای تیم بازاریابی دیجیتال اشاره می کنیم:

بازاریاب ایمیل: ترتیب ایمیل های اتوماتیک شامل ایمیلهای خوش آمدگویی، خبرنامه ها و ایمیل های فروش را طراحی می‌کند تا بتوانید با مشتریان ارتباط بهتری برقرار کنید.

بازاریاب رسانه های اجتماعی: محتوای رسانه های اجتماعی را ایجاد و منتشر می‌کند تا مخاطبان وفادار بیشتر شده و خدمات بیشتری به مشتری ارائه دهید.

بازاریاب محتوا: پست های وبلاگ، مطالعات موردی، مقالات تخصصی، فیلم ها و سایر مطالب را ایجاد می‌کند تا در وب سایت مخاطبان را جذب و به مشتری تبدیل کنید.

متخصص ppc: برای فیسبوک، اینستاگرام، گوگل و … تبلیغاتی پولی طراحی کرده تا بتوانید در کوتاه مدت آگاهی از برند را افزایش داده و فروش را رونق دهید.

کارشناس سئو: رتبه‌بندی کلمات کلیدی و فرصت‌های ایجاد بک لینک را مشخص می‌کند تا بتوانید بازدید وب سایت را افزایش داده و مشتری‌های بیشتری را جذب کنید.

متخصص نگهداری:  روی برنامه‌های وفاداری مشتری نظارت دارد و طرح های تشویقی مشتری را توسعه می‌دهد تا بتوانید درآمد و ارزش طول عمر مشتری را افزایش دهید.

تحلیلگر داده: داده‌ها را از تمام کانالهای دیجیتالی دریافت کرده و پردازش می‌کند، بنابراین می‌دانید کجا موفق می‌شوید، کجا شکست می‌خورید، و چگونه می‌توانید به اهداف خود برسید.

در پایان

بازاریابی دیجیتال آینده بی‌چون و چرای بازاریابی است. شخصا معتقدم که نه تنها کسب و کارها بلکه افراد عادی هم به آشنایی با دیجیتال مارکتینگ نیاز دارند. ساده‌ترین حالت آن مدیریت صفحه شخصی در اینستاگرام است.

لطفا اگر سوال، نظر یا پیشنهاد و یا حتی تجربه ای در زمینه دیجیتال مارکتینگ دارید در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.